Gebouw met heldere boodschap

Sanatorium Zonnestraal Hilversum

Vorm en functie gaan prachtig samen in Zonnestraal in Hilversum, het is architectonisch bijzonder en qua sociale geschiedenis. Dit lichte en luchtige gebouw communiceert helder, je voelt het zodra je binnenkomt. Le Corbusier en Frank Lloyd Wright kwamen hier op bezoek om zich te laten inspireren!

Volop innovatie

In 1928 was gewapend beton een relatief nieuw materiaal. Omdat Berlage geen tijd had, kregen op zijn aanraden twee jonge architecten Duiker en Bijvoet de opdracht van het diamantbewerkersfonds om een sanatorium te bouwen voor tbc patienten. Ze combineerden beton met veel glas in dunne sponningen, deze stijl is later bekend geworden als het Nieuwe Bouwen. Zonnestraal is niet alleen licht en luchtig, maar in allerlei opzichten heel doordacht en zijn tijd ver vooruit. Architectonisch en sociaal. Van het optimaal benutten van zon, het gebruik van materialen, nieuwe technieken, slimme goedkope oplossingen tot nazorgwoningen en arbeidsintegratie. Ik vind het een inspirerende omgeving. Wil je meer weten? Elke laatste zondag van de maand is er een interessante rondleiding (8 euro), opgeven via 035 5385400 of info@zonnestraal.org Je kan ook wandelen op het terrein, wat eten of het landgoed huren voor bijeenkomst (tot 200 personen). Het is een rijksmonument en is kandidaat voor de werelderfgoedlijst van de UNESCO.

zonnestraal bij nacht

 

Volop licht en lucht

Rond 1900 was tuberculose (tbc) volksziekte nr. 1 waar een derde van de bevolking aan leed. Er was toen geen medicijn, alleen rust, zon en frisse lucht hielp. Tbc betekende toen arbeidsongeschikt worden en vaak veel te jong overlijden. Veel diamantslijpers kregen tbc maar gelukkig hadden ze een actieve vakbond. Hun voormanJan van Zutphen had het Koperen Stelen Fonds (KSF) voor diamantbewerkers opgericht, wat gezinnen van tbc lijders financieel bijstond. In 1919 kocht KSF 120 hectare bos en heide in Hilversum. Het geld werd bijeengebracht door hergebruik van afvalproducten van het diamantbewerken. Zo werden kapotte koperen steeltjes waarmee de diamanten worden vastgezet tijdens de bewerking ingezameld, vandaar de naam van het fonds. Maar pas toen er een procedee werd gevonden om diamantpoeder wat vrij kwam bij het slijpen terug te winnen, kwam er voldoende geld om een sanatorium en arbeidskolonie voor tbc lijders te bouwen. De uitvinder had namelijk het patent aan KSF gegeven.‘Hier word je weer gezond’ straalt Zonnestraal bij binnenkomst uit. Herstellende patienten deden ook werk in werkplaatsen zodat ze daarna weer makkelijk in het arbeidsproces konden reintegreren. En dat bijna een eeuw geleden.